Daily Archives: 8. Februara 2023.

Danas je utorak   .jedan jedini  je  dan od  vakta u kome  do njegove ponočnice   pada  08.02.2023 .g. Vrlo logično, no besmisleno razmišljanje.

Ono –  02. bi mu trebalo značiti Februar , a mere biti i Veljaču.

A u ovoj veljači još nije zavejalo, niti mačke mjaukale , a keruše zavijale.

Tuga je to . Ni jednom da zasječe, a čini se ništa ni od veljanja.

Bojimo se da nam dani ne postanu kvarni i bezlični k'o mnogi ljudi.

A ima ih da šutke tegare na grbačama silnike i pogan.

Činjenje i nečinjenje mu skoro na istu nebesku  deredžu dođu.

Dok si reko keks ili … keksiranje skoro pa prođe najduži mjesec u godini, a i ovaj nasljedni hiti svome koncu.

Uh dobro je da sječanj prođe. Jes’ da ima još mjeseci sa trideset jednim danom. Ali ni jedan nema toliko praznika, okolo i u njemu samom.

Istroši se čovjek,htio ne hitio. Im'o ,nem'o. Zakon kokuzluka i baksuzluka ; i za jene i za potonje. Ko je kokuz na ovom mere biti da ne bude na onom. Ko je baksuz  i ima na ovom , i na onom će imati. Hejbet vatre i kipuće vode..

Vazda je bilo : Ko nema nemaće , ko ima imaće.

Zato mu ovaj  dođe kao olakšanje. Niks praznika,osim za zaljubljene  blentovije.

Oni će se trošiti.'Vako i ‘nako. Ko mace i kuce. I macati i kucati.

Jošte u minusu , tri dana manje  , manje troška , ali i amaneta  januarskog kokuzluka i pesinluka .

Vjerovatno će biti i hladnije i takarlije , znači manje izlazaka.

A ko kaže da se u veljači samo mačke i kerovi trebaju veljati.

Nama pramajka naštelila da se može vazda veljati. Svaka joj čast.

Nema veze što smo dobili nogu iz rajskih đardina.

Vrnućemo se opet. Ako zaslužimo. A ako ne, ko nam je kriv što smo levati i pogan.

A možda nas opet teleportiraju na zemlju.

Što bi poete rekle:

-Tak'i su vam ljudi ; nezahvalni.

U prevodu:

-Čak ni sveci nisu imuni na smrt, još manje na takar!

Da vidimo šta su nam to hroničari spakovali:

1560.Turske galije naterale u bekstvo špansku flotu pod komandom vojvode Medine u bici u Sredozemnom moru kod grada Tripolija, koji su Turci 1551. preuzeli od Španije.

1587.Posle 19 godina zatočeništva pogubljena škotska kraljica Meri Stjuart, zbog učešća u zaveri za zbacivanje sa prestola engleske kraljice Elizabete I.

Možete vjerovati.Škotska kraljica je nakon devetnaest godina najstrožeg zindana odlučila kovati zavjeru.Što je još interesantnije da izgleda da je Meri Stjuart bila jedini zavjerenik. Toliko o prevednosti Elizabete II „vječite djevice“.Ono kad bi se šalili.

1676.Umro ruski car Aleksej Mihajlovič Romanov, otac Petra Velikog, koji je tokom vladavine od 1645. do smrti ugušio pobune kmetova i pobunu donskih kozaka pod Stepanom Razinom. Proširio teritoriju pripojivši Rusiji Ukrajinu do reke Dnjepar i istočne delove Sibira.

1725.Umro ruski car Petar I Aleksejevič Romanov. Po dolasku na presto 1682. sproveo, prema evropskim uzorima, dalekosežne reforme države i društva. Ratovima obezbedio Rusiji jak položaj na Baltiku, izlaz na Crno more i zapadnu obalu Kaspijskog jezera. Osnovao Akademiju nauka, pokrenuo prve novine, a 1703. na ušću Neve podigao novu prestonicu, Sankt Peterburg.

1819.Rođen je engleski pisac i kritičar Džon Raskin, koji je smatrao da umjetnost zavisi od društvenog života i da samo zdrav narod može da stvara velika umjetnička djela, jer je umjetnost snaga i izraz cijelog naroda, a ne povlastica bogatih. Zalagao se za obrazovanje najširih slojeva naroda i napadao ekonomska i politička shvatanja utilitarista. Djela: o umjetnosti – “Moderni slikari”, “Kamenje Venecije”, “Dvije staze”, o društvenim i ekonomskim problemima “Do posljednjeg”, “Sezam i ljiljani”, “Krošnja divlje masline”, “Munera Pulveris”.

1828.Rođen Žil Vern, francuski pisac naučno-fantastičnih romana. Zaokupljen naučnim otkrićima, dalekim zemljama i istraživačkim podvizima, napisao više od 50 romana, među kojima su najpoznatiji “Put oko sveta za 80 dana”, “20.000 milja pod morem”, “Put na Mesec”, “Put u središte Zemlje”, “Carev glasnik”, “Pet nedelja u balonu”, “Deca kapetana Granta”.

Malo je pretjera sa fantazijom ili je neuk bio.Zemljin poluprečnik je 6.371 km a on u nju spco 20 tisuća milja morske dubine.Što je previše,previše je.

1834.Rođen je ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev, otac moderne hemije, koji se među najistaknutije naučnike svih vremena uvrstio otkrićem opšteg zakona o periodičnosti hemijskih svojstava, prema kojem su osobine hemijskih elemenata periodično zavisne od njihove atomske težine. Na osnovu tog zakona formulisao je “Periodični sistem elemenata” koji mu je omogućio da predvidi svojstva niza kasnije otkrivenih elemenata. “Periodični sistem elemenata” postao je osnova moderne nauke o strukturi materije. Njegova knjiga “Osnovi hemije” prevedena je na mnoge jezike, a u oko 500 radova obrađivao je sva područja hemije, pitanja fizike, mineralogije, filozofije, pedagogije, čak i slikarstva. Proučavao je razvoj industrije u Rusiji, naročito uglja, nafte i metala, prvi je preporučio podzemnu gasifikaciju uglja i hemijsku preradu nafte.

1849.-Umro France Prešeren, slovenski pjesnik i pravnik.

1861.Južne države SAD odvojile se od Unije i osnovale Konfederaciju država Amerike s Džefersonom Dejvisom kao predsednikom, što je dovelo do Američkog građanskog rata.

Razlog ropstvo,tako kažu.150 godina poslije taj problem još uvijek postoji.

1863.Pruska i Rusija sklopile savez da bi ugušule revoluciju u Poljskoj.

1878.Rođen je jevrejski pisac i filozof Martin Buber, koji je najviše bio zaokupljen književnim i filozofskim nasljeđem hasidizma, vjerske sekte osiromašenih i obespravljenih Jevreja nastale u Poljskoj početkom 18. vijeka. Napisao je i više značajnih djela o istoriji jevrejske kulture. Pisao je na njemačkom jeziku i za pripovijetke je uzimao motive iz folklora poljskih Jevreja. S Francom Rozencvajgom je na savremeni njemački jezik preveo “Stari zavjet”. Pred nacistima je 1938. pobjegao iz rodne Austrije u Palestinu i postao jedan od prvih profesora Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu. Zalagao se za zajedničku jevrejsko-arapsku državu. Djela: “Priče rabi Nahmana”, “Ja i ti”, “Hasidske priče”, “Gog i Magog”, “Slike o dobru i zlu”, “Mojsije”, “Susreti”.

1894.Rođen američki filmski režiser King Volis Vidor. Njegov nemi film “Gomila” smatra se remek-delom svetske kinematografije. Veliki uspeh postigao i filmom “Haleluja” u kom su glavne uloge igrali crnci.

1904.Japan bez objave rata napao rusku flotu u Port Arturu, čime je počeo rusko-japanski rat. Rusija je gubila bitku za bitkom, a pomorski poraz kod Cušime, revolucija u Rusiji i pritisak Velike Britanije, SAD i Francuske, primorali su je da 1905. mirom u Portsmautu preda Japanu južnu polovinu poluostrva Sahalin i Port Artur s okolinom i prihvati da južna Mandžurija i Koreja potpadnu pod uticaj Japana.

1915.Premijerno je prikazana kontroverzna američka povijesna drama ¨Rađanje jedne nacije¨( The Birth of a Nation), u režiji D.W.Griffitha. Ovaj nijemi film govori o usponu Ku Klux Klana u SAD-u, te je još tada bio na zlu glasu zbog opravdavanja rasne segregacije i pozitivnog odnosa prema Klanu.

To je još uvijek zvanični stav SAD vlastele u sjeni,koja drma svijetom.

1920.Rođena je američka filmska glumica Džulija Džin Mildred Frensis Tarner, poznata kao Lana Tarner, jedna od najsjajnijih zvijezda Holivuda pedesetih godina 20. vijeka. Filmovi: “Oni neće zaboraviti”, “Ljubav je snašla Endija Hardija”, “Dr Džekil i mr Hajd”, “Poštar uvijek zvoni dva puta”, “Kas Timberlan”, “Gradić Pejton”, “Imitacija života”, “Ljubav ima mnogo lica”, “Monsunske kiše”.

1921.-Umro ruski revolucionar i geograf Petar Aleksejevič Kropotkin, jedan od najznačajnjih teoretičara anarhizma. 1872. napustio uspešno bavljenje naukom, prišao Bakunjinu u Ženevi i posvetio se idejama anarhizma.

Zapisao je: Ali kakvo sam ja imao pravo na ove najveće užitke, kada su svuda oko mene samo beda i borba za plesnjivo parče hleba; kad sve što potrošim da bi omogućio da živim u tom svetu viših emocija mora biti oduzeto od samih usta onih koji seju žito i nemaju dovoljno hleba za svoju decu?”
Tako vam je uvijek bilo i ostalo tovariš Aleksejević.Inače Pjotr je bio princ,ali sve je napustio zabog besmislenog anarhizma koji vosdi u još veću bijedu od one  o kojoj je on pisao.

1924.Prilikom pogubljenja Gija Džona u američkoj državi Nevada prvi put upotrebljena gasna komora.

Da li su Njemci nazočovali ovom eksperimentu nije evidentirano,ali sasvim je izvjesno da su ga unaprijedili.Imali su desetke miluiona pokusnih kunića ,bez reversa.

1925.Rođen je američki filmski glumac Džon Uler Lemon Treći, poznat kao Džek Lemon, podjednako sjajan u dramskim i komičnim ulogama. Filmovi: “Mister Roberts” (nagrada “Oskar”), “Neki to vole vruće”, “Apartman”, “Spasite tigra” (nagrada “Oskar”), “Zatočenik Druge avenije”, “Naslovna strana”, “Kineski sindrom”, “Nestao”.

Srećković,glumio je sa Merlin Monro (Neki to vole vruće) i Širli Meklejn (Apartman).

1931.Rođen je američki filmski glumac James Dean, simbol uznemirene i pobunjene mladosti poslije Drugog svjetskog rata, čiji je tragičan kraj u automobilskoj nesreći 1955. u 24. godini doprinio da preraste u svojevrstan mit. Filmovi: “Istočno od raja”, “Buntovnik bez razloga”, “Div”.

1935.Umro je njemački slikar i grafičar Maks Liberman, najznačajniji predstavnik njemačkog impresionizma. U početku je realistički obrađivao sentimentalne žanr-scene, a kasnije se priklonio nazorima francuskih impresionista, što je posebno uočljivo u slikama pejzaža. .

1937.U Španskom građanskom ratu trupe generala Fransiska Franka zauzele Malagu uz pomoć 15.000 italijanskih vojnika.

Ostale zapadno evropske zemlje i SAD učestvovale i logistici talijanima i špancima. Kada je komunizam u pitanju uvijek je bila velika solidarnost anti –  protivne fronte.

1939.Rođena je bosanskohercegovačka književnica Bisera Alikadić.

1940.Nacisti streljali svakog desetog stanovnika iz dva poljska sela u blizini Varšave zbog ubistva dva nemačka vojnika.

1942.U manastiru Ostrog održana skupština sa koje je upućen poziv svim Crnogorcima i Bokeljima, bez obzira na političke i partijske podele, na ustanak protiv okupatora u Drugom svetskom ratu.

1943.Sovjetska armija  oslobodila grad Kursk koji su Nemci okupirali 1941.

1963.U Iraku izvršen državni udar. Predsednik Iraka, general Abdul Karim Kasem, streljan, a nov šef države postao pukovnik Abdul Salem Muhamad Aref.

1975.Sovjetski i američki kosmonauti počeli zajedničke pripreme za letove “Sojuz-Apolo”.

1984.Na stadionu “Koševo” u Sarajevu u prisustvu 50.000 gledalaca otvorene 14. Zimske olimpijske igre. Na prvim olimpijskim igrama održanim u Jugoslaviji učestvovali sportisti 49 država, najveći broj u istoriji ZOI.

Bilo je to vrijeme ruža…

1989.U blizini atlantskih ostrva Azori pao američki putnički avion sa italijanskim turistima, poginulo 144 putnika i članova posade.

1992.Članice Evropske zajednice potpisale u Mastrihtu, u Holandiji, ugovor kojim je ta ekonomska zajednica postala i političko-pravna unija, Evropska unija.

1993.U sudaru vojnog aviona “Suhoj” i putničkog “Tupoljev” blizu Teherana poginuli svi putnici i članovi posade, njih 132, pilot i kopilot vojnog aviona.

1994.Dvije grupe ilegalnih imigranata, pristigavši do obala SAD, dobile različit tretman američkih vlasti, Kubanci prihvaćeni, a Haićani prisiljeni da se vrate.

1997.- U Tirani, glavnom gradu Albanije, policija je pribjegla sili nad hiljadama demonstranata protiv vlade koja je omogućila poslovanje privatnih štedionica prema “piramidalnoj šemi”, čiji je slom odnio životne ušteđevine desetina hiljada Albanaca.

2002.U mestu Solt Lejk Siti, u SAD, otvorene 19. Zimske olimpijske