Monthly Archives: Januar 2018

Danas je  26. Januar / Siječanj    i 26 – ti dan  2018. ljeta , računato po čoviječijem sinu , drvodelji Ješui Hanocriju , sasvim izvjesno.

Kad bi vam rekli da do kraja godine imate 339 dana ne bi nam vjerovali, garantovano. Donekle ste u pravu  , ali nismo mi krivci ako neko nema toliko dana do kraja godine. Tako mu se potrefilo.

Što bi rekle poete rekle:

-Svaka razrooka fukara ima tone oraha u džepu.

U prevodu:

-Ne berite zelene voćke.

Izvjesno je da su se i neke stvari dogodile na današnji dan:

1500.- Španski moreplovac Visente Janjes Pinson otkrio je Brazil.

1531.- Snažan zemljotres pogodio je Portugal, glavni grad, Lisabon, potpuno je razoren, a poginulo je više od 30.000 ljudi.

1580.- Engleski moreplovac i gusar Francis Drake uplovio je u luku Plimut na završetku svog putovanja oko svijeta, koje je trajalo 33 mjeseca. Drejk je bio prvi Englez koji je oplovio zemlju, za šta je dobio titulu viteza od kraljice Elizabete.

U to vrijeme biti gusar pod pokroviteljstvom krune je bilo časno zanimanje.Kruna je ubirala znatan dio opljačkanog.

1699.- Potpisan je Karlovački mir, kojim je poslije 16 godina okončan rat između Turske i Svete alijanse. Sporazumom koji su u Sremskim Karlovcima s Turskom sklopile Austrija, Rusija, Poljska i Venecija, Turci su izgubili Ugarsku, Slavoniju, Liku i Baniju, zadržali Banat i deo Srema do Mitrovice. Venecija je dobila srednju Dalmaciju, Boku Kotorsku do Risna i Moreju.

Turska svakim mirom svce tanja.

1788.- Britanski brodovi s prvim naseljenicima iz Engleske, uključujući grupu robijaša, uplovili su u zaljev Botani Bej (Sidnej) u Australiji, gdje su osnovali koloniju.

Iako je Australija bila među  poslijednjm porobljenim zemljama,prva se riješila svojih „urođenika“ u devedeset pet procenata.Britanci su po tom pitanju vrlo pedantni i germanizovani.

1823.- Umro je engleski ljekar Edvard Džener, koji je 1796. pronašao vakcinu protiv velikih boginja.

1827.- Peru je okončao uniju s Kolumbijom i proglasio nezavisnost.

1885.- Sudanski ustanici Muhameda Ahmeda Abdule, koji se proglasio mahdijem (vođa islama), potukli Britance, zauzeli Kartum, pogubili engleskog generala Čarlsa Gordona i osnovali samostalnu državu. Tek 1898. britansko-egipatska vojska generala Horejša Kičinera pobijedila je sudanske snage. Sudan je bio pod vlašću Londona do 1. januara 1956.

1849.- Rođen je ruski fiziolog Ivan Petrovič Pavlov, osnivač Instituta za eksperimentalnu medicinu, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1904. Na osnovu eksperimenata na psima postavio je teoriju uslovnog refleksa, a značajni su i njegovi radovi o inervaciji srca i funkciji jetre.

1891.- Umro je njemački inženjer Nikolaus August Oto, koji je 1861. napravio prvi benzinski motor, a 1876. je izumeo četvorotaktni motor s unutrašnjim sagorijevanjem, poznat kao “Oto motor”.

1905.- Kod Pretorije, u Južnoj Africi, pronađen je najveći dijamant na svijetu “Kalinan”. U sirovom stanju on je težio 622 grama i imao je 3.106 karata.

1918.- Rođen je rumunski diktator Nikolae Čaušesku, koji je preuzeo vlast 1965. postavši generalni sekretar vladajuće KP Rumunije. Učvrstio se 1967. kad je izabran za predsjednika Državnog savjeta, a 1975. postao je predsjednik Rumunije i apsolutni vladar  do njegovog uklanjanja i pogubljenja 1989, godine.

1925.- Rođen je američki glumac i režiser Pol Njumen. Snimio je 60-ak filmova, među kojima su i čuvena ostvarenja “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Buč Kasidi i Sandens Kid”, “Žaoka”. Devet puta je bio nominovan za Oskara, a dobio ga je 1986. za glavnu mušku ulogu u filmu “Boja novca”. Ostali filmovi: “Dugo toplo ljeto”, “Slatka ptica mladosti”, “Nasilje”, “Sudija za vješanje”, “Pakleni toranj”, “Bafalo Bil i Indijanci”, režija – “Rejčel, Rejčel”, “Utjecaj gama zraka na sablasne nevene”.

1930.- Mahatma Gandi, lider pokreta za nezavisnost Indije, započeo je marš kroz Indiju zbog poreza na so. “Marš soli” trebalo je da ohrabri Indijce da samostalno proizvode so kao simbol nezavisnosti.

1934.- Potpisan je desetogodišnji njemačko-poljski pakt o nenapadanju, koji je Hitler prekršio napadom na Poljsku 1. septembra 1939.

1942. Prve trupe SAD-a u Drugom svjetskom ratu stigle su u Evropu, u Sjevernu Irsku, a u borbe na evropskom ratištu uključile su se 1943. napadom na Italiju.

To je amerima obačaj.Puste da se drugi iscrpe,pa uskoče kao podjednici.

1945.-U Njujorku je umro mađarski kompozitor i pijanista Bela Bartok, čije je djelo otvorilo nove pravce razvoja mađarske muzike. U svjetskim razmjerama jedan je od začetnika “nove muzike” 20. vijeka (simfonijska poema “Košut”, opera “Dvorac Modrobradog”, baleti “Drveni princ” i “Čudesni mandarin” i brojna simfonijska i kamerna djela).

1947.- U avionskoj nesreći u Danskoj poginuo švedski prestolonaslednik Gustav Adolf. Bez oca ostalo petoro dece, među kojima sadašnji kralj Švedske Karl Gustav XVI.

1950.- Indija je formalno proglašena republikom u okviru Britanskog komonvelta.

1965.- Hindi je postao zvanični jezik Indije, što je izazvalo nemire na jugu zemlje, gdje stanovništvo govori drugim jezicima, pa je vlada Indije u februaru 1965. odlučila da u zvaničnoj upotrebi ostane i engleski.

1969.- U Boliviji je vojna hunta pod vođstvom generala Alfreda Ovanda Kandije (Candia) oborila predsjednika Silesa Salinasa.

1972.- Iznad Čehoslovačke je, poslije eksplozije podmetnute bombe, pao avion JAT-a “DC-9” na liniji Kopenhagen-Beograd. Poginulo je 26 putnika i članova posade, a preživela je jedino stjuardesa Vesna Vulović.

1977.- Jugoslavija i Španija su zaključile sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa i otvaranju misija u Madridu i Beogradu na nivou ambasada.

1984.- Velika Britanija i Kina su se sporazumeli o vraćanju Hongkonga 1997. pod suverenitet Kine. Hongkong je pripao Britancima na osnovu mirovnog ugovora u Nankingu 1842, nakon Opijumskog rata (1839.-‘42.).

1989.- Vijetnam je povukao svoje trupe iz Kambodže, koje su u toj zemlji bile od kraja 1978, ostavivši snage vlade Hun Sena da se same bore protiv maoističke gerilske organizacije “Crveni Kmeri”.

1990.- U Rimu je u 83. godini umro italijanski književnik Alberto Moravia, jedna od najzanačajnijih ličnosti italijanske književnosti 20. vijeka (“Rimske priče”, “Čočara”, “Rimljanka”).

1990.- Umrla je američka filmska glumica Ava Gardner i holivudska zvijezda pedesetih godina. Snimila je oko 60 filmova, od kojih su najpoznatiji “Bosonoga kontesa”, “Mambo”, “Snjegovi Kilimandžara”, “Sunce se ponovo rađa”.

1993.- Književnik Vaclav Havel izabran je za predsjednika nove Češke Republike, nakon raspada čehoslovačke federacije.

1984.- Rumunija je, kao prva zemlja bivši hladnoratovski protivnik NATO-a, potpisala dokument “Partnerstvo za mir” tog vojnog saveza.

1996.-Senat SAD odobrio sporazum “Start 2” o smanjenju broja američkih i ruskih strateških nuklearnih raketa.

1997.-Policija u Beogradu upotrijebila je silu, suzbivši demonstracije nekoliko desetina hiljada ljudi koji su protestovali zbog poništenja njihove volje na lokalnim izborima.

2000.-Međunarodni sud za ratne zločine donio je konačnu presudu Dušku Tadiću (44) u postupku koji je trajao skoro četiri godine. Prvi čovjek kojem je suđeno za zločine počinjene tokom bosanskog rata (1992.-‘95.) osuđen je na 20 godina zatvora.

2001.- U zemljotresu jačine 7,7 stepeni Rihterove skale u zapadnoj Indiji poginulo oko 18.000 ljudi.

2001.-Održani su veliki protesti protiv globalizacije u Davosu, povodom Svjetskog ekonomskog foruma.

2006.-Pronađena je najmanja planeta – OGLE-2005-BLG-390Lb, slična Zemlji, van Sunčevog sistema.

2007.-Generalna skupština UN-a usvojila je rezoluciju kojom se osuđuje negiranje holokausta.