Danas je petak 25 Prosinac /Devembar . 2015.
- 9. 8. 7. 6…
Božić je otvorio vrata.Blagdan je.Lica su vesela.Radosni dani kada se voli i prašta.
800.- Papa Lav III u Rimu krunisao franačkog vladara Karla Velikog za svetog rimskog cara, što će biti titula njemačkih i austrijskih monarha do vremena Napoleona I.Papa nije imao izbora.Ili krunisanje ili blaženo krvopoloženje mača o njegovu glavu.
1000.- Krunisan prvi mađarski hrišćanski kralj Stefan.
1066.- U Vestminsterskoj katedrali u Londonu normanski vojvoda Vilijam I Osvajač krunisan za kralja Engleske, pošto je kod Hestingsa potukao vojsku Harolda II, poslednjeg saksonskog kralja. 1070, kada je Vilijam osvojio celu zemlju, Normani počeli da se stapaju s pokorenim Anglosasima u englesku naciju.
1642.- Rođen je engleski fizičar, matematičar, mehaničar i astronom Isak Njutn univerzitetski profesor na Kembridžu, koji je otkrio gravitaciju, odnosno opšti zakon privlačenja masa, čime je počela nova epoha u mehanici i astronomiji. Od 1703. do smrti 1727. bio je predsjednik Londonskog kraljevskog društva. Nezavisno od Vilhelma Lajbnica otkrio je diferencijalni i integralni račun. Postavio je temelje klasične fizike i otkrio neke zakonitosti u optici. Objasnio je padanje i kretanje tijela, kretanje Mjeseca oko Zemlje i planeta oko Sunca, kretanje kometa, plimu i oseku. Otkrio je zakon inercije, nezavisnosti dejstva sile i akcije i reakcije i izveo ostale teoreme mehanike. U matematici je pronašao i metodu interpolacije, uopštio binom i našao binomni beskonačni red, metodu približnog određivanja vrijednosti nula funkcije, klasifikovao oko 80 algebarskih stepena. Konstruisao je prvi teleskop s konkavnim ogledalom. U čast Njutna, znakom N se obilježava sila.
Hodao kao po jajima,bojao se da ne propadne kroz rešetkasto tkivo atoma.
1688.- U Francusku je pobjegao Džejms Drugi, posljednji engleski kralj iz dinastije Stjuart, zbačen zbog apsolutističke politike i naturanja rimokatoličke vjere.
1741.- Anders Celsius, švedski fizičar objavljuje skalu od 100 stupnjava kojom se mjeri temperatura.Nismo proroci,ali garantujemo da je vašp toplomjer našteljen na celzijuse.
1721.- Rođen je engleski pisac Vilijam Kolins, jedan od najznačajnijih engleskih lirskih pjesnika 18. vijeka. Upadljivo je ispoljavao romantičarsko interesovanje za tajanstveno, legendarno i fantastično i izvjesno demokratsko osjećanje. Djela: ode “Veče”, “Škotske praznovjerice”, “Sloboda”.
1745.- U Drezdenu potpisan mirovni ugovor kojim je okončan Šleski rat Austrije i Prusije.
1776.- General Džordž Vašington prebacio je snage kojima je komandovao preko rijeke Delaver u Nju Džersiju i izveo iznenadni napad na njemačke plaćenike koji su se u američkom ratu za nezavisnost borili za račun Britanaca.
1870.- Rođena nemačka revolucionarka Roza Luksemburg, vođa levice u poljskom i nemačkom radničkom pokretu, jedan od osnivača Komunističke partije Nemačke 1918, predstavnik levog krila Druge internacionale. Hapšena i zatvarana, ubijena s Karlom Libknehtom posle poraza nemačkih radnika u januarskoj pobuni 1919.
1876.- Rođen je pakistanski državnik Mohamed Ali Džina, osnivač i prvi predsjednik Pakistana, koji se s Mahatmom Gandijem i Džavaharlalom Nehruom borio za nezavisnost indijskog potkontinenta od Velike Britanije. Potom se s njima sukobio, tražeći posebnu autonomiju i muslimansku državu. Britanija je 1947. priznala nezavisnost i Indije i muslimanske države nazvane Pakistan.
1899.- Rođen je američki filmski glumac Hemfri Deforest Bogart, dobitnik nagrade “Oskar” 1951. za film “Afrička kraljica”. Kao jednu od najvećih glumačkih ličnosti u istoriji filma potvrdio ga je tek posmrtni mit poslije 1957. Ostali filmovi: “Kazablanka”, “Malteški soko”, “Duboki san”, “Blago Sijera Madre”, “Rt Largo”, “Imati i nemati”, “Pobuna na Kejnu”, “Bosonoga kontesa”, “Časovi očaja”, “Težak pad”.
Mi bi ga nazvali glumac maska,jer je beizizražajnost bila osnovna karateritika njegove glume.
1914.- U Prvom svetskom ratu na Zapadnom frontu stupilo na snagu nezvanično “božićno primirje” kada su britanski i nemački vojnici obustavili paljbu, izašli iz rovova i sreli se na ničijoj zemlji između zaraćenih strana.
1918.- Rođen je egipatski državnik Anwar el-Sadat, predsjednik Egipta od oktobra 1976. do oktobra 1981, kad su ga na vojnoj paradi u Kairu ubili islamisti, ogorčeni zbog sklapanja mira sa Izraelom.Njih cionisti nisu uspjeli kupiti.Previše ih je,brate mili.
1926.- Japanski regent, princ Hirohito, nasledio presto Japana posle smrti oca, cara Jošihita. Hirohito umro 1989.
1932.- Britanski kralj Džordž V uputio prvi put božićnu poruku naciji preko radija.
1938.- Umro je češki pisac Karel Čapek, čije djelo odlikuje odbrana čovjeka od samovolje velikih i skepsa prema svemu što prijeti primarnim vrijednostima života. U utopističkim romanima “Fabrika apsolutnog”, “Krakatit” i “Rat ljudi i daždevnjaka” upozorio je na apsurdnost tehničke civilizacije, a kao direktna opomena zvuče drame “Bijela bolest” i “Mati”.
1941.- – Japan okupirao je Hong Kong poslije 17 dana opsade.Britanci,normalno,kao i tokom čitavaog II rata skontali da je najbolje se upucati nogom iza vrata.
1942.- Rođen je ritam gitarista i kompozitor Ismet Arnautalić. Prva grupa u kojoj počinje muzičku karijeru, iz gimnazijskih dana, bila je Eho ‘61, a 1962. godine sa Šefkom Akšamijom osniva Indexe, u kojima svira ritam gitaru do 1969. Godine 1971. formira grupu Jutro sa Goranom Bregovićem, ali saradnju prekidaju dvije godine kasnije, nakon čega je grupa preimenovana u Bijelo dugme. Od 1971. profesionalni je gitarist u Plesnom orkestru Televizije, do 1984. godine, kada preuzima dužnost urednika muzičko-zabavnog programa Televizije Sarajevo. Ovaj posao obavljao je do 1993. i za to vrijeme realizirao mnoge muzičke serijale. Najpoznatiji su bili Pop non stop i Pop poligon, te kao poseban projekat Top lista nadrealista.Godine 1990, zajedno s grupom autora, osniva filmsku kuću Saga (skraćeno od ‘sarajevska grupa autora’), u kojoj radi kao kreator video spotova.
1943.- Ministarstvo spoljnih poslova Velike Britanije poslalo u Drugom svjetskom ratu premijeru Vinstonu Čerčilu telegram u kojem se navodi: “Naša politika mora da se osloni na činjenicu – partizani će zavladati u Jugoslaviji. Oni su za nas u vojnom pogledu od velike vrijednosti i moramo im pružiti punu podršku. Vojni razlozi važniji su od političkih. U najvećoj mjeri se može sumnjati u tačnost shvatanja da monarhiju i dalje treba smatrati elementom jedinstva u Jugoslaviji”.
1974.- Ciklon gotovo potpuno uništio australijski grad Darvin.
Tako to biva kad se upotrijebi ime ublehe za zaštitnika grada.Taj ih ne bi mogao ni od komarca spasiti.
1977.- Umro je engleski filmski glumac, scenarista, režiser i producent Charlie Chaplin, jedan od pionira kinematografije i najvećih umjetnika u istoriji filma. U SAD je otišao 1910. i počeo u filmskim burleskama Maka Seneta, ali se brzo osamostalio i stekao svjetsku slavu originalnim likom sentimentalnog klovna – skitnice. Njegov izvorni humanizam, izgrađen u vrijeme teške mladosti – izražen likom dobroćudne skitnice Charlija – učinio je da svima postane jasna snaga filmskog govora i njegova moć u afirmaciji univerzalnih ljudskih vrijednosti. Mada nikad nije propovijedao radikalizam bilo kojeg oblika, njegov filmski opus bio je dovoljan razlog da ga godinama progoni šef FBI Edgar Huver, a u vrijeme antikomunističke histerije u SAD postao je žrtva američkog republikanskog senatora Džozefa Makartija, pa je 1952. emigrirao u Švajcarsku, gdje je je umro. Snimio je 75 kratkih i dugometražnih filmova, a 1972. dodijeljena mu je nagrada “Oskar” za životno djelo. Filmovi: “Idila u polju”, “Pasji život”, “Mirna ulica”, “Hodočasnik”, “Dječak”, “Potjera za zlatom”, “Cirkus”, “Svjetlosti velegrada”, “Moderna vremena”, “Veliki diktator”, “Gospodin Verdu”, “Jedan kralj u Njujorku”, “Svjetlosti pozornice”, “Grofica iz Hong Konga”.
1979.- Sovjetske trupe ušle su u Afganistan, u prvoj vojnoj intervenciji SSSR izvan Varšavskog pakta, što je zvanična Moskva objasnila namjerom da zaustavi građanski rat u toj zemlji.
Na sličan način se branio sarajevski „loši momak“ Česa Abdurahmanović Pljačkao je banjke da bi sređivao monetarni haos u bivšoj jugi.
1983.- Umro je katalonski slikar i vajar Huan Miro, jedan od najvećih nadrealističkih umjetnika. Studirao je u rodnoj Barseloni, a od 1919. je živio u Parizu. Kratko je stvarao pod uticajem kubizma, ali je od 1924. izgradio neponovljiv lični stil, zasnovan na krajnje spontanom registrovanju formi i znakova koji evociraju podsvjesne predstave primarnih i elementarnih vitalnih stanja.
1989.- Nakon krvave revolucije pogubljen je rumunski diktator Nikolaj Čaušesku.
Ne znamo zašto historija ovu revoluciji zove krvavom.Čaušeskuova diktatura je bila krvava.A revolucija više čipkasta.Ponovite riječ iz koje je nastala izvedenica,više od deset puta uzastopno i ubrzano.
1990.- Prvi put se uspješno testirao sistem koji će postati World Wide Web.
Zahvaljujući njemu vi čitate šta se desilo na dan 25.12.
1991.- Mihail Gorbačov formalno posnosi ostavku na mjestu predsjednika Sovjetskog Saveza.
Što bi reko Stipan Mali : Posao obavljen , majka domovina,rasturena.
1995.- Umro je američki filmski glumac, pjevač i zabavljač Din Martin, koji je početnu slavu stekao u tandemu s komičarem Džerijem Luisom, s kojim je snimio 18 filmova. Igrao je i u mnogim vestern i kriminalističkim filmovima. Filmovi: “Artisti i modeli”, “Holivud ili propast”, “Rio Bravo”, “Četvoro za Teksas”. Vi i ostali dunjaluk ga zapamtili po vrlo dobrim glumama pijanaca.Njemu je to bilo prosto ko pasulj.Nikad se nije trijeznio.
1997.- Na Kubi prvi put posle 30 godina javno proslavljen Božić. Predsednik Fidel Kastro proglasio taj dan praznikom u čast pape Pavblas Ivana II,koji je u januaru 1998. posetio Kubu.
2000.- U požaru u jednoj diskoteci u kineskom gradu Liojangu život izgubilo 311 ljudi.
2001.- Više od 540 ljudi poginulo u sukobima pobunjenika i vojske Burundija prilikom zauzimanja pobunjeničkog utočišta u šumi Tenga u blizini prestonice Budžumbure.