Danas je ponedeljak, 16. oktobar/listopad  289. dan 2023 godine. Do kraja godine ostalo je još 76 dana.

Nažalost biva što nikad nije. Ljeto polovinom oktobra.

A mi se upravo naštelili   da napišemo,onako po naški,po tabijatu:

Kako se dani tanje to postaje beternije. I vremenski i očevidno.

Počele su kiše ; one hladane dosadne jesenje kiše.Ne može čovjek nosa promoliti.

A ono jok. Upeko zvizdan i zamalo ne proglasiše pandemiju sunčanice.  Aha kad bi se zezali i maglu prodavali.

Tada skontamo, hajmo se fatat  lendohavizanja. Idemo tabiriti šta se to u kišnim danima nalik onim koji su kišili , dešavalo u  minulim vaktima , koji se neće vratiti.

I bolje je.

Za neke kažemo nikad se ne vratili i ne ponovili se.

Druga vremena su toliko zvjerinja da glava boli.

Da se možemo terminatora igrati sredili bi neke stvari. Ali to je samo američka  , po običaju morbidna opsjena ,  koja nema veze sa stvarnošću i pameću.

A jopet mislimo   za ovo  ljetno vrijeme možemo kriviti Toplane.

Igraju sa sa danima , a oni ima se svete.

Ha toplane upale željezariju , dani procvjetaju.

Toplane radi uštede privrnu dotok toplote, dani se slede.

Što bi poete rekle:

-Šta zna papak kad u Sarajevu počinju zimske igre.

U prevodu:

– Počinju kad počne , i to je to. Nema papak damare za to.

Danas nećemo kao obično vršiti redaljku po danima. Idemo mešetarit. Malo je interesantnije , ali nije pregledno. Dosadilo nam prepisivati i biti dosadni.

(1)

Ovi dana 11.oktobra prije hejbet godina Kristifor otkrio Ameriku i utro put inkvizitorskim konkvistadorima da pomore američke domoroce. Za Europljane su njihove vlasi bile relikvije: jedan skalp jedan dolar. Kome se žurilo plaćao je dva. Koliko je pržuna  sebi, Španjolcima  i Vatikanu zaradio ne može se u sve haber slikične novine svijeta natandariti.

Znači ovo nije na današnji dan, eli je relevantno u svakom slučaju.

(2)

Fransucka je nemilosrdna prema ženama ,na današnji dan prije tačno 223 godine pustiše oštricu na krhki vrat svoje kraljice,austrijanke Marije Antoanete.Marija Antoaneta je bila usamljena , nesretna žena u svijetu stranaca.Udali su je u petnaestoj godini.Od udaje je čekala sedam godina da konzumira brak.Što je mnogo mnogo je.

Dakle 1793. zbog izdaje pred oko 300.000 Parižana na giljotini pogubljena francuska kraljica Marija Antoaneta, supruga Luja XVI i kćerka austrijske carice Marije Terezije. Tokom Francuske revolucije postala je omražena ličnost koja je gladnom narodu navodno poručila: “Ako nemate hleba, jedite kolače”.  Vrlo mudar savjet , a za zlo joj uzeli.

Ako je vjerovati anegdotama, možda je njakom bosancu u rodu.Majka joj je bila Marija Terezija, Mujina pajdašica.  iBila je jedno od šesnaestero njene djece.Produktivna kraljica bila.Tako i anegdota kazuje.Sve njene kćerke su se zvale Marije.Kažu; to je bila jedina sličnost među njenim kćerkama.

(3)

Današnji dan ali 18.10.  1663.se veže za rođenje Eugena Savojskog   ;jednog od vatikanskih krstaša ; pljačkaša,palikuća  i koljača.On je polovinom oktobra 1697 god. poharao Bosnu i sa sobom odveo 6o.ooo katolika.

(4)

1927.-god rođen Ginter Gras nacista. Takav je svijet; Naciste nagrađuju nobelovim nagradama. Uz to poznat je i kao zadnjičarski haver Salman Rušdija.

(5)

1940.-Njemačka okupaciona vlast ustanovila jevrejski geto u Varšavi.To je bio sabirni centar za poljske jevreje na putu ka tuširanju ciklonom B u gasnim kupatilima.Arijevsko/kršćanska milosrdnost i pedantnost na djelu.Da umalo zaboravismo 220 grama dnevno hrane po glavi stanovnika.što je mnogo mnogo je.Opet po arijevskim standardima.

(6)

1946.-Obješene vođe genocidne njemačke tvorevine trećeg rajha.Rajh maršel Herman Gering se ubio dan prije.Isto kao Milošević.Tako to rade kojači,u biti kukavice.

(1a)

Na jučerašnji dan 1989. se na drugi svijet preselio Danilo Kiš jedan od najboljih,ako ne i najbolji književni stvaralac sa ovih prostora.

Mansarda,Psalam 44.Bašta,pepeo,Rani jadi,Pešćanik,Grobnica za Borisa Davidovića,Čas anatomije i Enciklopedija mrtvih su mu osigurali ulaznicu za muzej besmrtnih.

Poetika i liričnost vrišteće  usamljenosti jedne  ličnosti , koja proživljava kolektivnu patnju i koja ne zna šta će sa tugom i boli.On je jednostavno prenosi na stranice i proslijeđuje čitaocu na sud.

(2b)

Na jučerašnji dan 1917. g. streljana Mata Hari holandska plesačica egzotičnih plesova i njemačka špijunke(?).

Francuze ljepota ne dira.(Slučaj Jovanke Orleanke i Marije Anroanete)

Malo poznata činjenica izbrisana iz historije:

7.

Na današnji dan 1949.god.Velika Britanija uz svesrdnu  pomoć SAD u krvi ugušila borbu  Grčkog naroda za svrgavanje monarjihe. U zapećak istorije su sklonjene genocidne radnje saveznika.

Na Zapadu ništa novo. I tada kao i ovih dana liju potoci krvavih kiša.

8.Za Bosnu veoma vedar dan, ali sutra.

17.10.1917. – Rodio se Mak Dizdar (1917.- 1971.) jedan od najvećih svjetskih pjesnika. Njegove zbirke pjesama  Kameni spavač i Modra rijeka predstavljaju vrhunac poetike, koja posuđuje glas nijemim i kamenim  svjedocima da pričaju priču  o dobroti i snenosti Bosne zemlje Božje milosti i njenog čovjeka koji kao da se pita :odakle ja ovde i čime ja to zaslužujem ovu ljepotu.A onda opet misli;ništa čudno, ja ,zemlja i ova mofra rijeka smo jedno te isto.

Ne volimo nekrologe živim ljudima davati, zato ova crtica. Nekada poslije ćemo malo zakšamlučiti i promuhabetiti koju s njim.

A sada nastavljamo regularno, po hroničarima:

1813.- Počela istorijska Bitka naroda kod Lajpciga u kojoj su snage 6. antinapoleonovske koalicije porazile Napoleonove trupe i prisilile ga da se 19. oktobra povuče preko Rajne.

1846.-Prvi put izveden veći operativan zahvat pod narkozom. Američki hirurg Džon Voren upotrebio etar kao anesteziju prilikom uklanjanja tumora pacijentu u Opštoj bolnici Masačusets u Bostonu.

1854.- Rođen  engleski pisac irskog porekla Fingal O'Flaerti Vils, poznat kao Oskar Vajld, najizrazitiji zagovornik larpurlartizma u engleskoj književnosti druge polovine 19. veka. Njegovo demonstrativno kršenje viktorijanskih društvenih konvencija završilo se dvogodišnjom kaznom zatvora zbog homoseksualizma. Umro u Parizu 1900. u bedi i nemilosti.

-Taj izraz larpurlartizam dobar za iščašiti jezik, zato se rijetko upotrebljava. Larpurlartizam (od francuskog “l'art pour l'art”; umjetnost radi umjetnosti), je estetski smjer zasnovan na tezi da su stil i umjetnička djela sama sebi svrha i da ne trebaju objašnjenja ili pravila.

Pojam i naziv prvi je put upotrijebio Theophile Gautier 1835. u Francuskoj da bi označio umjetnost oslobođenu od vjerskih i etičkih stega, a kao reakciju na građanski utilitarizam.

1886.-Rođen izraelski državnik David Ben Gurion, jedan od lidera pokreta za stvaranje jevrejske države, prvi premijer od 1948. do 1953. i od 1955. do 1963.

-Nacista i fašista po efektima cionizma.

1888.-Rođen američki pisac Judžin Gledston O'Nil, tvorac moderne američke drame, prvi američki dramski pisac dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1936.

-Nije ništa u rodu Rajanu O’ Nilu , prema povjerljivim izvorima bliskim Holivudu.

1927.-Rođen Ginter Gras, jedan od najznačajnijih nemačkih književnika 20. veka, svetsku slavu stekao prvim romanom “Limeni doboš”, oštar polemičar i društveni kritičar.

1946.-Osnovana Organizacija za hranu i poljoprivredu UN, FAO, sa osnovnim ciljem da podigne nivo ishrane i poboljšanja životnog standarda. 1979. taj datum ustanovljen kao Svetski dan hrane.

– Najviše nafake od FAO imaju humanitarcio Fao. Vrlo malo pomoći stiže do ugroženih, gladnih i bolesnih.

1946.-Na osnovu presude Međunarodnog suda za ratne zločine u Nirnbergu izvršena smrtna kazna vešanjem 9 nemačkih nacističkih vođa, među kojima su bili i šef diplomatije Joahim fon Ribentrop i načelnik štaba Vrhovne komande nemačke vojske Vilhelm Kajtel.

1959.-Umro Džordž Maršal, šef Generalštaba vojske SAD u Drugom svetskom ratu, jedan od inicijatora programa za obnovu posleratne Evrope koji je po njemu nazvan “Maršalov plan”. Dobitnik Nobelove nagrade za mir 1953.
-Najveći tal evropske  obnove uzele Maršalove talđije.

1964.- Kina izvela prvu eksploziju atomske bombe i postala peta zemlja koja raspolaže nuklearnim oružjem.

1973.- Državni sekretar SAD Henri Kisindžer i severnovijetnamski političar Le Duk To dobili Nobelovu nagradu za mir za uspešno okončane mirovne pregovore. Le Duk To odbio da primi nagradu.

-Suludo. Nobelovu nagradu   državnom sekretaru genocidno.fašističke-terorističke tvorevine SAD.

1978.- Poljski kardinal Karol Vojtila izabran za 264. poglavara rimokatoličke crkve kao prvi neitalijanski papa posle 456 godina, koji je potom uzeo ime Jovan Pavle II.

-papisa Ivana mu je uzor.

1981.-Umro izraelski general i ministar odbrane Moše Dajan, koji je zaslužan za uspeh u izraelsko-arapskom ratu 1967, kada je Izrael za 6 dana osvojio Sinaj, Gazu, Zapadnu obalu i Golansku visoravan.

-On nije dobio Nobelovu nagradu. Bilo bi previše cionista sa tom nagradom.

1982.- Umro italijanski operski pevač Mario del Monako, nazvan “tenorom epohe”. Zahvaljujući izuzetnom glasu i izvanrednom osećanju za scenu, stekao veliku popularnost i priznanje kritike.

1994.-Crnački anglikanski biskup Johanesburga Dezmond Tutu dobio Nobelovu nagradu za mir kao druga istaknuta ličnost crnačke većine u Južnoj Africi kojoj je dodeljena ta nagrada. Bivši predsednik Afričkog nacionalnog kongresa Albert Džon Lutuli dobio Nobelovu nagradu za mir 1960.

1996.-Na stadionu u glavnom gradu Gvatemale poginulo 78, ranjeno više od 100 ljudi u stampedu nastalom posle pokušaja navijača bez karata da se probiju na tribine kako bi posmatrali kvalifikacioni meč za svetsko fudbalsko prvenstvo.

-Biti sportski navijač, posebice fudbalski je uvijek bilo opasno, vrlo često i smrtonosno zanimanje.

1998.-Pod pritiskom međunarodne zajednice jedinice Vojske Jugoslavije na Kosovu počele povlačenje u matične garnizone, ali sukobi manjeg intenziteta srpskih snaga bezbednosti i kosovskih Albanaca nastavljeni.

-Već tada je bilo sasvim izvjesno da sve miriše na Kosovo Republiku.